เรื่องที่ 6.1.1 คลื่นกลและประเภทของคลื่น

1. คลื่นกล (mechanical waves)

คลื่นกล คือ คลื่นที่ต้องอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ ได้แก่ คลื่นเสียง คลื่นน้ำ คลื่นในเส้นเชือก เป็นต้น คลื่นเหล่านี้สามารถถ่ายโอนพลังงานและโมเมนตัมโดยอาศัยความยืดหยุ่นของตัวกลาง สำหรับคลื่นชนิดนี้ อัตราเร็วในตัวกลางชนิดเดียวกันจะมีค่าเท่ากัน

2. ประเภทของคลื่น

เราสามารถจำแนกประเภทของคลื่น ตามลักษณะต่างๆ ได้ดังต่อไปนี้

2.1 การจำแนกคลื่นตามลักษณะของการสั่น หรือตามลักษณะการเคลื่อนที่ ได้เป็น 2 ประเภท คือ

1) คลื่นตามขวาง (transverse waves) คลื่นตามขวางเป็นคลื่นที่ทำให้อนุภาคของตัวกลางที่คลื่นเคลื่อนที่ผ่านมีการเคลื่อนที่ไปกลับในทิศทางที่ตั้งฉากกับทิศทางที่เคลื่อนที่ เช่น คลื่นในเส้นเชือก เป็นต้น

2) คลื่นตามยาว (longitudinal waves) คลื่นตามยาวเป็นคลื่นที่อนุภาคของตัวกลางที่คลื่นเคลื่อนที่ผ่าน มีการเคลื่อนที่ไปกลับในทิศทางเดียวกันกับทิศทางที่คลื่นเคลื่อนที่ เช่น คลื่นในขดลวดสปริง คลื่นเสียงเป็นต้น

2.2 การจำแนกตามความต่อเนื่องของแหล่งกำเนิด การจำแนกประเภทนี้แบ่งคลื่นออกเป็น 2 ชนิด คือ

1) คลื่นดล (pulse wave) เกิดจากแหล่งกำเนิดสั่น หรือ รบกวนตัวกลางทำให้เกิดคลื่นเพียง 1 หรือ 2 ลูก เช่น การใช้นิ้วจุ่มที่ผิวน้ำเพียงครั้งเดียวสองครั้ง